大学 và 専門 là các cơ sở giáo dục quen thuộc với du học sinh Việt Nam. Nó quen thuộc đến nỗi khi tốt nghiệp trường tiếng, du học sinh Việt Nam thường hỏi nhau rằng: “Mày dự định vào Đại học hay Senmon”. Tuy nhiên bên cạnh đó còn có một hình thức giáo dục khác mà bạn có thể lựa chọn là 短期大学. Trong bài viết này mình xin chia sẻ về loại hình thức cơ sở giáo dục này.

1. 短期大学 là gì?

短期大学 viết tắt là 短大（たんだい）là một loại hình đào tạo của Nhật được hình thành từ năm 1950, có nhiều điểm tương đồng với hình thức Đại học (大学) thông thường, nhưng chú trọng vào phát triển thực hành và thời gian học ngắn. Thời gian học ở 短大 thường kéo dài 2 năm, chương trình bao gồm các môn học nền tảng và chuyên ngành, nhưng không rộng rãi như đại học. Trường cao đẳng hướng đến việc chuẩn bị cho công việc và kỹ năng thực hành. Bởi vậy mà có thể coi đây là loại hình giáo dục kết hợp những điểm tốt của 大学 và 専門学校.
Hình thức đào tạo này tương ứng với trường Cao đẳng ở Việt Nam. Khi dịch sang tiếng Việt, các trường 短期大学 cũng được gọi là trường Cao đẳng.
Theo thống kê của Bộ Giáo dục, Văn hoá, Thể thao và Khoa học Công nghệ Nhật Bản, ở thời điểm năm 2023 Nhật Bản có 309 trường 短期大学, trong đó có 14 trường Công lập và 295 trường Tư lập, không có trường Quốc lập.

2. Đặc điểm của 短期大学

• Cơ sở đào tạo gắn bó với địa phương: các trường Tandai được mở ra gắn liền với nhu cầu nhân sự của vùng miền đó. Bởi vậy mà chương trình giảng dạy, thực tập sẽ liên kết với tình hình tỉnh đó cũng như các doanh nghiệp tại địa phương đó. Phần đông sinh viên tốt nghiệp xong cũng tìm kiếm việc làm ngay tại địa phương đó
• Chương trình học bao gồm cả môn học nền tảng và chuyên ngành: Chương trình học của 短大 giống với Đại học, tức là sự cân bằng giữa các môn học cơ bản nền tảng (教養科目）và các môn chuyên ngành (専門科目). Tuy nhiên điểm khác nhau là thời gian và số lượng tiết học
• Thời gian học là 2 năm, khác với Đại học thông thường là 4 hoặc 6 năm
• Lớp học ít người, một điểm khác biệt rõ ràng giữa 短期大学 và 大学
• Cuộc sống học tập bận rộn hơn sinh viên Đại học: Do chương trình học được thực hiện trong 2 năm, một thời gian tương đối ngắn nên cuộc sống của sinh viên 短大 bận rộn hơn nhiều so với sinh viên Đại học thông thường
• Sau khi tốt nghiệp sẽ nhận bằng Cử nhân Cao đẳng: Sau khi tốt nghiệp tandai, bạn sẽ nhận bằng 短期大学, tức là bằng Cử nhân Cao đẳng
• Tổng học phí dao động vào khoảng 202万円、lương khởi điểm sau khi tốt nghiệp vào khoảng 19万9800円 (số liệu theo khảo sát của Bộ Sức khoẻ, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản).

3. Con đường sau tốt nghiệp

• Đi làm luôn sau khi tốt nghiệp: Chương trình của 短大 hướng vào việc thực hành nghề nghiệp, do vậy bạn có thể xin một công việc phù hợp với chuyên môn mình đã học ngay sau khi tốt nghiệp. Tỉ lệ đỗ việc làm của sinh viên tốt nghiệp 短大 cao và liên tục tăng trong các năm gần đây. Con số này là 98.6% theo báo cáo của Bộ Giáo dục, Văn hoá, Thể thao, Khoa học và Công nghệ Nhật Bản (MEXT) năm 2018
• Học chuyển tiếp lên Đại học (編入): Một lựa chọn khác là tiếp tục học lên. Và bậc học tiếp theo của 短大 là 大学. Tuy nhiên bạn không phải học lại từ đầu, mà có thể thi kì thi 編入 để chuyển đến học năm hai hoặc năm ba Đại học luôn.

4. 短期大学 khác gì với 専門学校

Ở trên mình có phân tích nhiều về điểm giống và khác nhau giữa 短期大学 và 大学. Giờ đây bạn có thể thắc mắc vậy còn so với 専門学校 thì sao. Chúng có nhiều điểm tương đồng là chương trình học hướng nhiều đến thực hành kỹ năng nghề nghiệp trong thời gian ngắn. Tuy nhiên chúng khác nhau ở các điểm:

Chương trình học

Điểm khác biệt rõ nhất là ở 短大 có cả các môn học đại cương cơ bản (教養科目). Trong khi tại 専門学校 không có hoặc có rất ít môn học này. Trường Senmon tập trung vào các môn chuyên ngành đảm bảo khi bạn ra trường là có thể làm việc luôn.

Thời gian học

Phần lớn trường Senmon và Tandai đều có thời gian học là 2 năm. Tuy nhiên cả hai hình thức giáo dục này đều có những chế độ ngoại lệ riêng. Cụ thể tandai có hai chế độ là hệ 2 năm học với ít nhất 62 tín chỉ (2年制課程) và hệ 3 năm học với ít nhất 93 tín chỉ (3年制課程). Còn trường senmon có 2 chế độ là hệ 2 năm học với ít nhất 62 tín chỉ (2年制課程) và hệ 4 năm học với ít nhất 124 tín chỉ (4年制課程). Bạn hãy chú ý kiểm tra kỹ càng xem khoa mình dự định ứng tuyển là chế độ với thời gian học nào nhé.

Học phí

Dù không khác biệt quá nhiều nhưng học phí của trường Tandai thường rẻ hơn. Trường tandai tư lập hệ 2 năm là khoảng 200万円. Trường senmon tư lập hệ 2 năm học phí vào khoảng 250万円

Mảng thế mạnh

Bối cảnh ra đời của hình thức giáo dục Tandai xuất phát từ việc kinh tế Nhật Bản phát triển mạnh, nhu cầu về đào tạo phổ cập giáo dục sau trung học phổ thông cho phụ nữ tăng cao. Bởi vậy mà các trường Tandai thường có thế mạnh về các ngành nghề “phái nữ” như dinh dưỡng(食物栄養) hay nuôi dạy trẻ em (幼児教育).
Còn tại các trường Senmon, có 8 lĩnh vực nổi bật đó là công nghiệp, thương mai, y tế, vệ sinh, văn hoá giáo dục, phúc lợi xã hội, thời trang -kinh tế gia đình và nông nghiệp.

Thời gian biểu

Tại trường Tandai, ngoài các môn bắt buộc (必修科目) bạn có thể tuỳ ý lựa chọn môn học mình thích và sắp xếp theo khung thời gian của cá nhân. Bởi vậy mà có độ linh hoạt tương đối.
Đối với trường Senmon, thông thường thời gian biểu đã được quyết định từ đầu. Điều này làm giảm độ linh hoạt, nhưng lại là lợii thế với một số bạn cảm thấy đau đầu khi sắp xếp lịch.

Bằng tốt nghiệp

Khi tốt nghiệp tandai, bạn có bằng Cử nhân Cao đẳng (短期大学士), còn khi tốt nghiệp Senmon hệ 2 bạn có bằng chuyên môn (専門士), hệ 4 năm bạn có bằng chuyên môn cấp cao (高度専門士).

5. Những bạn nào nên chọn 短期大学

短期大学 sẽ phù hợp với các bạn muốn trải nghiệm những lợi thế của trường Đại học (chương trình học bài bản gồm các môn cơ bản và chuyên ngành) và Senmon (giáo dục thiên hướng về thực hành ngành nghề) trong thời gian ngắn. Tandai cũng là lựa chọn lý tưởng cho các bạn muốn tiết kiệm chi phí học tập, mong muốn có một công việc đúng ngành nghề ngay sau khi tốt nghiệp.
Trên đây là những chia sẻ của mình về 短期大学, một loại hình giáo dục bạn nên tham khảo khi đưa ra quyết định về ngôi trường cho chuyến hành trình du học của mình.

Nguồn tham khảo:

• 短期大学について、文部科学省
• 大学、短期大学と専門学校の違いって、進路ナビ
• 短大と専門学校、進学先で迷ったら必見！違いがよくわかるまとめ、神田外語学院
• 短期大学と専門学校、修文大学